COĞRAFİ KONUMU
Taşören Köyü Çaykara İlçe Merkezinin 4 km uzağında olup, doğusunda Kayran Köyü ve Taşören Mezraları, batısında Merkez Işıklı Mahallesi, güneyinde Eğridere Köyü ve kuzeyinde Yeşilalan Köyü bulunmaktadır. Köy doğu istikametinde mezralarının sarp yamaçları ile 2100 m.de kendine ait Bayraklı Yaylası ve devamında 2300m.rakımlı Kurt Dağı ile Taşlıgedik ve Çambaşı Yaylaları’na dayanır. Köyün uçtan uca doğu-batı sınırları arasında 20 km.lik bir mesafe mevcuttur. Yaklaşık 100km. kare genişliğindeki toplam arazide bir futbol sahası genişliğindeki birkaç çöküntü düzlüğü dışında arazi çok yamaç ve sarptır. Köye ait Bayraklı Yaylası ise nispeten düz sayılır.
TARİHÇESİ
Köyümüzün ne zaman,kimler tarafından ve nasıl kurulduğu konusundaki bilgiler tamamen söylenti,rivayet ve biraz da varsayımlara dayalı bilgilerden ibarettir.Bu konuda belgeye dayalı hiçbir bilgi günümüze ulaşmamıştır.
Taşören Köyünün kuruluşu hakkında söylene gelen iki rivayetten birincisi şöyledir: Fetihten (M.S.1461) önce yani Yeşilalan Köyü “Holayisa” adı ile bir köy iken Taşören Köyü boş ve ormanlık bir arazıymış.Günün birinde Holayısada iki elti geçimsizlik yüzünden kavgalaşmış ve küsen küçük gelin “Zeluka”karşı düze geçerek bir kulübe inşa ederek oraya taşınmış.Böylece şenlenen yerin adı Zeluka’nın yeri,değişime uğrayarak “Zeleka”olmuş.Zeleka önceleri Holayisanın bir mahallesi iken daha sonra kalabalıklaşınca ayrılarak bağımsız bir köye dönüşmüş.Günümüzde de “Zeleka”nın Ethopya dahil dünyanın birçok ülkesinde bazen kız ismi bazen soy isim bazen de yer ismi olarak kullanılması bu varsayıma dayanak olarak değerlendirilebilir.
İkinci rivayet ise;gerek atadan toruna gelen bilgiler ve gerekse başta Araştırmacı Tarih Yazarı Haşim Albayrak olmak üzere diğer bilim adamları ve yazarların ifadelerine göre Taşören Köyü Trabzon’un fethi (M.S.1461) den sonra kurulmuş köylerimizdendir. Kehf Suresinin 40.Ayetinde “seğiden zeleka”şeklinde geçtiği gibi Köyün ilk ismi Zeleka, yalçın toprak anlamına gelen Arapça bir kelimedir. Vaktiyle Endülüste halen de Habeşistanda Zeleka adlı yerleşim yerlerinin mevcudiyeti bu ilk adın Arapçadan geldiğini savını güçlendirmektedir. Taşören ismi ise yeni isimlendirmeler esnasında çok bayır olan köy arazisinin setleme taş duvarlarına atfen verilmiş bir isim olduğu bilinmektedir.
Bu sava ve Tarihçi M.Hanefi BOSTAN’ın belirttiği 828 numaralı Mufassal Tımar Defteriddeki kayıtlara göre, Taşören (Zeleka) Köyü; Trabzon fethedildiği zaman (M.S.1461) Çaykara’da mevcut 4 köy (Gorgoras,Holayisa,Paçan,Zeno) den biri olmadığı gibi,1554 tarihli tahrir kayıtlarındaki 9 köyden (Gorgoras,Holayısa.Paçan,Zeno,Yente,Haldızen,İbsil,Aso,Ogene) ve 1583 tarihli tahrir kayıtlarındaki 11 köyden (Gorgoras,Holayısa,Paçan,Zeno,Haldızen,İbsil,Aso,Ogene,Siro,Yente,Alisinos) biri de değildir. Yine BOSTAN’a göre Çaykara’da köy olarak “Zeleka”ismi;ilk olarak 1681 tarihli Avarizhane Defterinde (Kadahor,Hopşera,Yente,Ogene,Şerah,İbsil,Haldızen,Zeno.Fotinos,Holayisa,Gorgoras,Zeleka,Paçan,Şur) köyleri ile beraber, ortaya çıkmaktadır.
İkinci görüşe göre;Gerek bu bilimsel dayanaklar ve gerekse yerli yabancı bir çok tarihçinin belirttiği, Duraklama ve Gerileme Devrindeki bozgunlar ve Anadolu dışındaki toprak kayıpları nedeniyle gelen göçlerle,Taşören (Zeleka) Köyü 17.-18. yüzyıllar içinde ağırlıklı olarak Kafkaslardan ve Balkanlardan gelen ve bazen getirilen ailelerce kurulmuş ve geliştirilmiştir.
Köyün çoğunluğunu teşkil eden ; Mollaömer, Mollaismail, Kaba ,Cevahir ,Yunus, Rendeci, Taka, Kaya,Ömeroğlu,Atmaca,Memiş,Temelli,Ustamehmet,Aliaga,Karahasan,Haseki gibi öz Türkçe sülale isimleri ile Dokuz Oğuzların bir kolu olan Kutrigurlardan gelen Kutri,Kafkaslardaki Koçot dağından ismini alan Koçot, sülalelerinin varlığı da bunu doğrulamaktadır.Bu sava göre,Köyün muhtemelen ilk yerli ailesi yukarıda belirtilen ve köyün hala en kıymetli yeri olan Çökme düzlüğün o zaman boydan boya sahipleri olan ve adlarını emir anlamına gelen Özbekçe “Mand” sözcüğünden alan Mandoğlarıdır. Bu sülalenin büyük bir bölümü 20. yüzyılın başlarında Adapazarına göç etmiş ve Menteşoğlu , kalanlar ise Şenoğlu soyadını almışlardır. Bu sülale ile beraber diğer ilk kurucuların kimler olduğu konusunda kesin bir bilgi yoktur. Ancak bu ilk gelenlerin şimdiki okulun yerinde ufak bir mescitlerinin olduğu ve bu mescidin 1840 lı yıllarda şimdiki tarihi caminin yerine nakledildiği bilinmektedir.
Buna göre,Taşören köyü 17. yüzyıl Ortalarında birkaç aile ile kurulmuş ve Yeşilalan Köyünün bir mahallesi konumunda 20. yüzyılın başlarına kadar, gelen göçmen ailelerle kalabalıklaşmış, 20. yüzyılın başlarında da önce Zeleka, daha sonra Taşören köyü adı ile müstakil bir köy konumuna geçmiştir.
Taşören köyünün batı yönünde sınırları içinde bulundurduğu kalenin,Köy kurulmadan çevrenin büyük köylerine mal pazarlamak ve korunmak amacıyla, Cenevizli tüccarlar tarafından inşa edilmiş olabileceği tarihçilerce belirtilmektedir. Köyde kale ile ilgili sözlü ya da yazılı hiçbir bilgi mevcut değildir. 1840‘lı yıllarda Kafkas kültürü ile yetişmiş ustalarca inşa edilen tarihi köy camii halen Kültür Bakanlığınca koruma altına alınmış bulunmaktadır. Oyma taştan cami çeşmesi,Arslantürkler Mahallesindeki çeşme ve henüz yıkılmayan ama ne yazık ki yıkılmaya mahküm 100-150 yıllık eski ahşap evler köyün tarihi değerleridir.
SOSYAL HAYAT
Köyde halen 278 kişi yaşamakta ve Köyün en kalabalık sülaleleri Çiftçi, Taka ve Aydın sülaleleridir.
Diğer Çaykara köylerinde olduğu gibi arazi kıtlığı nedeniyle Taşörenliler de eskiden beri eğitime önem vermiş ve imparatorluk döneminde din bilgini ve hoca, Cumhuriyet döneminde de üst düzey bürokrat, bilim adamı ve memur yetiştirmiştir. Osmanlı döneminde “Numaniye” adlı manzum eserin yazarı Of Müftüsü Mollaömeroğlu Numan Efendi, İstiklal mahkemelerinde yargılanıp beraat eden Kutri Ahmet Efendi,Mollaömeroğlu Ali Efendi,Gavuşoğlu İbrahim Efendi Osmanlı dönemi âlimleri,Taka Osman Efendi ile Koçot Mehmet Efendi de devirlerinin Of İlçesi düzeyinde ileri gelenleridir..
İlk doktorumuz Mehmet Nuri Atalay, ilk senatörümüz Refet Rendeci, ilk milletvekili ve Başbakanlık müsteşarımız Ali Naci Tuncer,Köyün son efendisi,güzel ahlakın timsali onlarca hafız yetiştiren hafız-ı kurra Cevahir Ahmet Efendi,onlarca kitabın yazarı Ahmet Faik Arslantürk, Başbakanlık müşaviri ünlü din adamı Cafer Aydın Hoca ,İller Bankası Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Taka,iş adamları ŞahmeranTaka,Nuri Taka,Aziz Çiftçi, Meteoroloji Genel Müdür Yardımcısı Dr.Nuri Kaya,siyaset adamı ve avukat İsmet Taka, Deniz Albay Ahmet Erşet Erdem, Topçu Albay Mustafa Tunceroğlu, Kaymakam ve Mülkiye Müfettişi Ali Hikmet Tuncer,Müteahhit Yusuf Rendeci, Tıp Doçenti Dr. Faruk Aydın, İl Genel Meclisi Başkanı Ahmet Arslanoğlu, Profesyonel futbolcularımız Barış Taka ve Ümit Teke, Milli Boks Antrenörümüz Yusuf Tekke, Ulusal düzeyde müzik grubumuz Gece Yolcularının üyeleri Uğur,Yasin ve Murat Arslantürkoğlu köyümüzün tarihi boyunca ülke genelinde sivrilen isimlerdir.
Yurt içine ve Yurtdışına verdiği göçlerle nüfusu çok azalan köyümüz ve yaylamızı halen yazın tatile gelen ve bunun için sürekli yeni ev inşa eden köy dışında yaşayan köylülerimizle şenlenmekte ve neşe bulmaktadır.
Turizm ve alt yapının gelişmesiyle köyümüzün yeniden ve sürekli şenleneceği inancındayız.
Ahmet Mutluoğlu
